Het land van de Kelten, natuur en cultuur in Ierland
Het land van de Kelten
Op het eerste gezicht lijkt Ierland op een soepbord met een plat middengedeelte en een hoge opstaande rand. Een rand die bestaat uit zeer oude gebergten, ontstaan uit de botsing van continenten. Ierland heeft zelfs op drie verschillende continenten gelegen. Elke opbouw in het landschap, hoe miniem ook, wordt ogenblikkelijk gevolgd door afbraak. IJs, water en wind zorgen hierbij voor fraaie natuurverschijnselen. Ierland is er in overdaad mee gezegend. Als eerste land in Europa moet het de golven van de Atlantische Oceaan opvangen. Golven opgezweept door windkracht 10 of 11. Toch groeien er palmbomen in dit water- en windrijke land.
De eerste bewoners.
Terwijl op het vasteland van Europa het verschijnsel mens al vele tienduizenden jaren zijn invloed op het landschap uitgeoefend heeft, duurt het tot ca. 6000 jaar vóór Christus voordat de eerste bewoners voet aan wal zetten op Ierse bodem. Veel sporen hebben deze jagers, verzamelaars en vissers niet achtergelaten. In deze situatie komt echter verandering als een volgende golf van immigranten Ierland overspoelt. De reusachtige grafheuvels en de mysterieuze stenen cirkels sieren heden ten dage nog het landschap.
Rond 200 jaar vóór Christus arriveren de Kelten in Ierland. Honderden jaren kunnen zij onbekommerd hun omgeving inrichten volgens hun tradities en wensen. Zelfs heden ten dage herkent men in de Ierse cultuur een groot aantal elementen van Keltische oorsprong
Het Christendom dat Ierland in de vijfde eeuw bereikt, vormt geen bedreiging voor de Keltische cultuur; integendeel, het leidt tot een versterking ervan. De Vikingen doen het land in de negende eeuw en daaropvolgende eeuwen aan, Ze stichten de eerste stadjes aan de kusten en plunderen het binnenland, maar hun aantal is te klein om blijvend een stempel op het land te kunnen drukken. Hetzelfde kan men zeggen van de Anglo-Normandiërs die omstreeks de dertiende eeuw het land binnenvallen.
De grote boze buurman.
De belangstelling van Engeland is voor het kleine buurlandje tot aan de zestiende eeuw nooit erg groot geweest. Maar als het huis Tudor aan de macht komt, verandert dat. De deur tussen Ierland en Engeland die nooit verder open is geweest dan een kier, gaat nu wagenwijd open en door die kier stapt het lichaam van een grote boze buurman. Ierland wordt gezien als de achterdeur van Engeland en als de Engelsen baas in eigen land willen blijven, moet men voorkomen dat buitenlandse mogendheden via deze ingang het land kunnen binnenvallen. Zo simpel ligt dat.
Het spreekt voor zich dat als de macht in Engelse handen komt te liggen, het landschap hier de invloeden van ondervindt. De hoofdstad Dublin krijgt nieuwe, imposante gebouwen en op het platteland verschijnen statige boerderijen, herenhuizen en kastelen. Onder de Engelse vlag lijkt Ierland een welvarend gebied te worden. Lijkt, want nog nooit heeft schone schijn zo bedrogen. De pracht en praal is voornamelijk voorbehouden aan de overheerser én de Ierse bovenlaag die met de machthebbers collaboreert. De massa leeft in erbarmelijke omstandigheden en is voor haar dagelijks levensonderhoud afhankelijk van de aardappel. Een afhankelijkheid die halverwege de negentiende eeuw leidt tot de Grote Hongersnood, als enkele jaren achtereen de aardappeloogst mislukt. Eén miljoen mensen sterft aan ondervoeding en infecties. Miljoenen anderen emigreren naar Noord-Amerika.
ONAFHANKELIJkHEID
De Grote Hongersnood is evenwel ook de aanzet tot hernieuwd verzet. Deze keer met meer succes. Stapje voor stapje weet het eiland zijn onafhankelijkheid terug te krijgen. Alleen in het noordoostelijke gedeelte blijft de gespletenheid tussen de katholieke Ieren en de afstammelingen van de protestantse kolonisten zichtbaar.
In 1973 sluit de Ierse Republiek zich aan bij de E.E.G. Het land is op dat moment nog grotendeels agrarisch. Kleine boerenbedrijven met paarden en ezels als trekkracht beheersen het landschapsbeeld. De veranderingen gaan echter snel.
Het moderne Ierland
De landbouw wordt in snel tempo gemoderniseerd en de cottages verdwijnen als sneeuw voor de zon. Het autoverkeer verdringt alle andere vormen van transport en zorgt voor chaotische taferelen in de steden en stadjes.
De Kelten zijn ‘moderne Kelten’ geworden en het landschap draagt de sporen van al dat menselijk handelen.